Böbrek Kistleri ve Bosniak Sınıflaması: Nedir ve Nasıl Değerlendirilir?
Böbrek kistleri, böbreklerde içi sıvı dolu keseciklerdir ve genellikle zararsızdır. Ancak bazı durumlarda bu kistlerin özelliklerine göre yakından izlenmesi ve hatta tedavi edilmesi gerekebilir. Bu noktada doktorlar, “Bosniak sınıflaması” adı verilen bir yöntemi kullanarak böbrek kistlerinin riskini değerlendirirler. Bosniak sınıflaması ilk olarak 1986 yılında tanımlanmıştır, 2019 yılında ise güncellenmiştir.
Böbrek Kistleri Nelerdir?
Böbrek kistleri çoğunlukla yaş ilerledikçe ortaya çıkar ve genellikle belirti vermez. Rutin ultrason, tomografi (BT) veya MR tetkiklerinde rastlantısal olarak tespit edilirler. Çoğu basit kist olup, ciddi sağlık problemlerine neden olmaz. Ancak bazı kistlerin daha yakından takip edilmesi gerekebilir.
Basit kistlerin tanısında tecrübeli bir radyoloji uzmanı tarafından yapılmış bir ultrasonografi yeterli olur. Öte yandan ultrasonografide komplike kist tanısı konan hastalar mutlaka kontrastlı Bilgisayarlı Tomografi veya MR ile değerlendirilmelidir.
Bosniak Sınıflaması Nedir?
Bosniak sınıflaması, böbrek kistlerinin görüntüleme yöntemleriyle (Bilgisayarlı Tomografi veya MR) incelenerek kötü huylu (kanserli) olup olmadıklarını tahmin etmeye yarayan bir yöntemdir. Bu sınıflama, kistleri özelliklerine göre 5 gruba ayırır:
Bosniak I (Basit kistler):
İnce duvarlı, içi sıvı dolu, septa veya kalsifikasyon bulunmayan, zararsız kistlerdir. Genellikle takip veya tedavi gerektirmez.
Bosniak Tip 1 Kist
Bosniak II:
Yine zararsızdır ancak içinde çok az ince duvar veya kireçlenme olabilir. Genellikle takip edilmesine gerek olmaz.
Bosniak Tip 2 Kist
Bosniak IIF:
Hafif şüpheli kistlerdir. Çok ince septalar (duvarcıklar) veya minimal kalınlaşma olabilir. Bu kistlerin kanser riski düşüktür (%1). Bu kistlerin periyodik olarak takip edilmesi gerekir. Toplam 5 yıl takip önerilir.
Bosniak Tip 2F Kist
Bosniak III:
Belirgin duvar kalınlaşması, düzensiz septalar içerir. Bu tip kistler kontrast madde tutar. Malignite (kanser) riski orta düzeydedir (~%50). Bu nedenle doktorunuz bu kistin çıkarılması gerektiğini size söyleyecektir.
Bosniak Tip 3 Kist
Bosniak IV:
İçerisinde nodül şeklinde yapılar bulunan, kontrast madde tutan kistlerdir. Bu kistlerin kanser olma ihtimali çok yüksektir (~%90). Bu kistlerin ameliyatla çıkarılmaları gerekir.
Ne Zaman Endişe Etmeliyim?
Böbreğinizde kist bulunduysa öncelikle panik yapmamalısınız. Çoğu kist zararsızdır. Ancak doktorunuzun önerdiği takip programına uymak çok önemlidir. Özellikle Bosniak III ve IV olarak adlandırılan kistlerin ameliyatla çıkarılması gerekebilir.
Böbrek Kistlerine Biyopsi Yapılır Mı?
Böbrek kistlerine biyopsi (doku örneği alma işlemi) genellikle ilk tercih edilen bir yöntem değildir. Böbrek kistlerine biyopsi yapıldığı zaman doku örneklemesi yapmak ve güvenilir bir sonuç elde etmek zordur. Özellikle papiller kanser içeren kistlere biyopsi yapıldığında, kistin patlamasına bağlı tümörün yayılma ihtimali vardır.
Böbrek Kistleri İçin Hangi Doktora Başvurmalıyım?
Böbrek kistlerinizin takibi ve yönetimi için üroloji uzmanına başvurmalısınız. Üroloji doktorunuz, gerekli görüntülemeleri ve takip sürecini planlayacaktır.
Bosniak sınıflaması, böbrek kistlerini doğru değerlendirmek ve hangi kistlerin riskli olduğunu anlamak için önemli bir rehberdir. Düzenli doktor kontrolü ile sağlıklı bir yaşam sürdürmeniz mümkündür.
Unutmayın; erken tanı ve doğru takip, sağlığınız için büyük önem taşır!
